Minister Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej poinformował w dniu 25.04.2024 r., że działając na podstawie art. 62 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3, a także zgodnie z punktami 5.2.7. oraz 10.3. (obecnie 11.3.) Programu rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 „MALUCH+” 2022–2029, zwanego dalej „Programem” ogłasza zmianę przedmiotowego Programu, m.in. wprowadzając nową nazwę : „Program rozwoju instytucji opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 Aktywny Maluch 2022–2029” oraz wszczyna ponownie ciągły nabór wniosków o dofinansowanie tworzenia miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 i funkcjonowania nowoutworzonych miejsc opieki. Zmianie uległ załącznik stanowiący harmonogram naboru ciągłego wniosków o dofinansowanie.
- Dokonana rewizja Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności powstała na wskutek zmienionego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2021/241 z dnia 12 lutego 2021 r. ustanawiającego Instrument na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności(Dz. Urz. UE L 57 z 18.02.2021, art. 17, z późn. zm.) oraz z potrzeb urealnienia zaplanowanych do realizacji działań ze względu na obiektywne okoliczności, które nastąpiły po wydaniu w czerwcu 2022 r. decyzji wykonawczej Rady UE zatwierdzającej KPO dla Polski, w tym wzrostu poziomu inflacji, załamania łańcuchów dostaw, głównie w wyniku wojny w Ukrainie. Decyzja wykonawcza Rady UE z 7 grudnia 2023 r. zaktualizowała Krajowy Plan Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) m.in w zakresie zwiększenia środków na inwestycję A.4.2.1 pn. Wsparcie programów dofinansowania miejsc opieki nad dziećmi 0-3 lat (żłobki, kluby dziecięce) w ramach MALUCH+ wskaźnik – (A61G) Tworzenie nowych miejsc w placówkach opiekuńczych (żłobki, kluby dziecięce) dla dzieci do 3 roku życia.
- W wyniku rewizji KPO podwyższeniu ulega wysokość dofinansowania na tworzenie miejsc opieki dla jst do 57 528 zł bez VAT na jedno tworzone miejsce. Jednostki samorządu terytorialnego, którym przyznano w ramach rozstrzygnięć naborów ogłaszanych od 19 stycznia 2023 r. dofinansowanie do tworzenia miejsc opieki ze środków KPO w oparciu o kwotę dofinansowania wynoszącą 35 862 zł bez VAT, mogą ubiegać się o zwiększenie środków do 57 528 zł bez VAT na jedno miejsce opieki oraz o zwiększenie kwoty dofinansowania na pokrycie kosztów podatku VAT, jednakże nie więcej niż faktycznie poniesione wydatki.
- Budżet Programu na tworzenie i funkcjonowanie nowych miejsc opieki, po dokonanej rewizji KPO w skali kraju wynosi 6 495 930,6 tys. zł ze środków europejskich oraz środków krajowych na współfinansowanie w ramach FERS. W Programie źródło dofinansowania stanowią środki:
- KPO, w wysokości 2 732 608 tys. zł oraz
- FERS w wysokości 3 763 322,6 tys. zł, z uwzględnieniem współfinansowania krajowego.
Uzupełniająco ostatecznym odbiorcom wsparcia mogą przysługiwać środki na finansowanie podatku VAT przypadającego na wydatki/koszty w ramach realizacji zadania finansowanego ze środków KPO.
- Według informacji po zakończonej trzeciej turze naboru ciągłego wniosków, etapie oświadczeń o przyjęciu środków w ramach drugiej tury naboru ciągłego oraz uwzględniając przekazywane informacje dotyczące procedowania umów w ramach pierwszego naboru wniosków oraz pierwszej tury naboru ciągłego, do dyspozycji pozostają środki w łącznej wysokości 907 611 783,56 zł, z tego:
- 364 536 466,57 zł ze środków KPO;
- 543 075 316,99 zł ze środków FERS.
Rzeczywista alokacja dla województwa podkarpackiego będzie zależna od liczby i sposobu rozpatrzenia wniosków przez MRPiPS
Informacje o naborze ciągłym wniosków o dofinansowanie:
- Nabór ma charakter ciągły, otwarty, tzn. każdy z adresatów wskazanych w rozdziale 3 Programu będzie mógł złożyć wniosek w dowolnym dla niego terminie po jego ogłoszeniu.
- Zasady regulujące nabór ciągły zostały zawarte w pkt 5.2.7.a.
- Przebieg naboru ciągłego ustalony został w harmonogramie stanowiącym załącznik nr 2 do Programu.
- Nabór trwa do końca 2025 r. lub do momentu wyczerpania środków, bądź osiągnięcia wskaźników określonych w pkt. 2.1. Programu, co zostanie podane do publicznej wiadomości na stronie internetowej Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej: www.gov.pl/rodzina, w zakładce Aktywny Maluch 2022-2029.
- Wnioski ocenia i kwalifikuje wojewoda zgodnie z zapisami rozdziału 7 Programu oraz harmonogramem, określonym w załączniku nr 2 do Programu.
- Minister, po dokonaniu czynności przez wojewodę, dokonuje podziału środków w każdej turze naboru wniosków, określonej w załączniku nr 2 do Programu, w dwóch etapach:
- w pierwszym etapie, podział dotyczy jst i podmiotów innych niż jst tworzących nowe miejsca opieki nad dziećmi do lat 3, w gminach, na terenie których na dzień składania wniosku w danej turze nie funkcjonują żadne instytucje opieki, przy czym pierwszeństwo ma gmina, a podmiot inny niż jst otrzyma środki w tym kroku, jeśli gmina nie złoży wniosku dotyczącego planowanej instytucji,
- w ramach drugiego etapu, o ile będą dostępne środki, podział środków zostanie dokonany wśród jst i podmiotów innych niż jst chcących uzyskać dofinansowanie na tworzenie miejsc opieki, przy czym pierwszeństwo ma gmina.
- w obu etapach, w sytuacji, gdy zgłoszone zapotrzebowanie będzie przekraczało posiadane środki, Minister uwzględnia przy podziale następujące kryteria:
- liczba miejsc opieki w gminie w stosunku do liczby dzieci w wieku 1-2 lata (punktacja od 0 do 1 pkt, czyli od największej do najmniejszej wartości);
- dochód gminy per capita wg danych z Banku Danych Lokalnych GUS ) (punktacja od 0 do 1 pkt, czyli od najwyższych do najniższych dochodów).
- W przypadku wniosków złożonych przez powiat lub województwo ww. kryteria będą weryfikowane w stosunku do gminy, na terenie której mają powstać miejsca opieki. Po zebraniu od wojewodów informacji o wnioskach zakwalifikowanych do Programu w danej turze, Minister, biorąc pod uwagę cel Programu w zakresie zwiększenia liczby miejsc opieki na terenie gmin, gdzie nie funkcjonują żadne instytucje opieki (tzw. „białe plamy”), udział instytucji publicznych w stosunku do instytucji niepublicznych na terenie danej gminy i środki pozostające do dyspozycji, pod warunkiem zachowania zasad przewidzianych w KPO i FERS, może podjąć decyzję w uzgodnieniu z Ministrem Funduszy i Polityki Regionalnej o nierozdysponowaniu pełnej puli środków przewidzianych w danej turze naboru.
- W przypadku, o którym mowa w ppkt. 8 oraz w przypadku wyczerpania środków pozytywna ocena i kwalifikacja wniosku przez wojewodę nie jest równoznaczna z przyznaniem dofinansowania.
- Pula środków będzie aktualizowana po rozstrzygnięciu każdej tury naboru wniosków rozpatrzonych przez Wojewodów i podawana do publicznej wiadomości cyklicznie wraz z wynikami naboru danej tury zgodnie z harmonogramem stanowiącym załącznik do ogłoszenia.
Informacje o wnioskowaniu przez gminy o zwiększone środki KPO:
- Środki mogą otrzymać gminy, które zakończyły już inwestycje, są w trakcie realizacji bądź jeszcze nie rozpoczęły prac albo będą wnioskować o dofinansowanie pierwszy raz.
- Zasady regulujące wnioskowanie o dodatkowe środki z KPO dla gmin wynikające z rewizji KPO zostały zawarte w rozdziale 9.
- Terminy, w których można aplikować o zwiększone środki KPO, ustalone zostały w harmonogramie stanowiącym załącznik nr 2 do Programu. (Uwaga – dokumenty dotyczące wnioskowania o zwiększenie środków dla gmin już uczestniczących w Programie będą publikowane w dniu 06.05 i sukcesywnie w dniach kolejnych)
- Gmina składa zapotrzebowanie na zwiększoną wysokość dofinansowania utworzenia miejsca opieki, o której mowa w pkt. 5.1.2. Programu zgodnie ze wzorem przygotowanym przez Wojewodę.
- Wojewoda dokonuje oceny zasadności zwiększenia dofinansowania na podstawie zebranych informacji o zapotrzebowaniu w termiach określonych w harmonogramie stanowiącym załącznik nr 2 do Programu.
- Minister dokonuje przydziału zwiększonych środków w terminie określonym w harmonogramie stanowiącym załącznik nr 2 do Programu.
- W przypadku, gdy zgłoszone zapotrzebowanie na zwiększone sfinansowanie pokrycia kosztów podatku VAT będzie przekraczało posiadane środki, Minister może przyznać niepełną wysokość wnioskowanej kwoty.
- W terminie 10 dni roboczych od dnia ogłoszenia przez Ministra informacji o przyznanym zwiększonym dofinansowaniu wnioskodawca, któremu przyznano środki zobowiązany jest do złożenia oświadczenia o przyjęciu tych środków z podziałem na wydatki majątkowe KPO, wydatki bieżące KPO i VAT w podziale na lata i kwartały w jakich gmina chciałaby otrzymać dofinansowanie, zgodnie z harmonogramem inwestycji.
Kluczowe zmiany w Programie:
- Od czwartej tury naboru ciągłego, podmiot zamierzający uczestniczyć w Programie może aplikować o środki na dofinansowanie planowanej inwestycji utworzenia nowych miejsc opieki – tj. miejsca te mogą zostać wpisane do rejestru/wykazu najwcześniej w dniu ogłoszenia przez Ministra wyników dla danej tury naboru.
- Wprowadzenie zapisu, że wnioskodawca w ciągu 3 miesięcy od ogłoszenia wyników danej tury musi dostarczyć do Wojewody niezbędne dokumenty do umowy, takie jak: tytuł prawny do lokalu, opis inwestycji, kalkulację kosztów. Jeśli podmiot nie dotrzyma tego terminu, Wojewoda może zrezygnować z podpisania umowy.
- Wprowadzenie zapisów do Programu usprawniających jego realizację, dotyczących m.in. procedury przekazywania dokumentacji oraz zawierania umów ws. przekazania dofinansowania.
- Wprowadzenie wykładni „miesiąca” jako okresu, za który przysługuje dofinansowanie do funkcjonowania oraz okresu podlegającego wskaźnikowaniu. Jeśli podmiot rozpocznie funkcjonowanie w trakcie trwania miesiąca, ale będzie świadczył opiekę do 10 godzin dziennie oraz w żaden inny sposób nie ograniczy prawa rodzica w dostępie do usługi opiekuńczej, wówczas taki miesiąc traktuje się jako pełny miesięczny okres funkcjonowania.
- W przypadku nieosiągnięcia wskaźnika obsadzenia miejsc opieki na wymaganym minimalnym poziomie 80%, wojewoda otrzymał możliwość odstąpienia od dochodzenia zwrotu środków na tworzenie w przypadku środków z KPO, jeśli podmiot udowodni, że nieosiągnięcie wymaganego obsadzenia było spowodowane obiektywnymi okolicznościami.
- Doprecyzowanie definicji opłaty podstawowej, stanowiącej podstawę dla ustalania przez ministra maksymalnej wysokości opłaty – która stanowi 120% średniej miesięcznej opłaty podstawowej za pobyt pobieranej w miastach wojewódzkich przez podmioty inne niż jst z wyłączeniem instytucji publicznych – jaką podmiot może ustalić dla rodzica korzystającego z miejsc opieki utworzonych z programu.
- Dodanie zasady, która stanowi, że dofinansowanie do funkcjonowania na utworzone w ramach Programu miejsca opieki nieobsadzone powyżej minimalnego wymaganego progu 80%, będzie przyznane, jeśli w przypadku tych nieobsadzonych miejsc opieki, podmiot zapewni dostępność usługi opiekuńczej poprzez:
- gotowość do przyjęcia dzieci (na przykład placówka pozostaje czynna, jest zatrudniony personel, prowadzona jest rekrutacja na nieobsadzone miejsca według obniżonej opłaty),
- spełni inne warunki kwalifikowalności przewidziane Programem dla okresu funkcjonowania.
- Doprecyzowanie w zakresie kwalifikowalności kosztów w instytucji opieki, która zwiększa liczbę miejsc opieki ze środków programu oraz doprecyzowanie obowiązywania zasady proporcjonalnej kwalifikowalności środków w przypadku finansowania tzw. „części wspólnych” ze środków programu.
- Zmiana zasad w zakresie okresu trwałości:
- obniżenie minimalnego wskaźnika obsadzenia z 80% na 60% po okresie finansowania funkcjonowania miejsc dla podmiotów innych niż jst;
- skrócenie długości okresu trwałości z 3 lat do 2 lat dla podmiotów innych niż jst;
- wprowadzenie pojęcia gotowości instytucjonalnej, którą ostateczny odbiorca wsparcia musi wykazać w razie nieosiągnięcia minimalnych 60% by nie zwracać środków.
- Usunięcie z listy zadań ostatecznego odbiorcy wsparcia wymogu zamieszczenia tablicy informacyjnej o uczestnictwie w Programie, o której mowa w pkt 9.3.3.3. Programu – wersji przed zmianami (tzw. tablica krajowa – MALUCH+ 2022-2029).
- Wprowadzenie rozdziału 9 regulującego zasady wnioskowania o zwiększoną kwotę dofinansowania dla jednostek samorządu terytorialnego i realizacji zadania tworzenia miejsc opieki po przyjęciu rewizji KPO.
- Wprowadzenie rozdziału 12 regulującego zasady przejściowe, które obejmują wnioski uczestników pierwszego naboru wniosków oraz I, II, III tury naboru ciągłego.
Ważne!
Program w zmienionym brzmieniu ma zastosowanie do wszystkich uczestników Programu z wyjątkiem spraw zakończonych* na zasadach dotychczas obowiązujących oraz z zastrzeżeniem regulacji zawartych w rozdziale 12 Programu. Zmiana Programu może spowodować konieczność aneksowania umów zawartych przed ogłoszeniem niniejszych zmian.
* Sprawa zakończona w przypadku wniosków oznacza, że wniosek jest już rozstrzygnięty przez wojewodę i minister dokonał podziału środków. Sprawa zakończona w przypadku oświadczeń oznacza, że wojewoda zakończył obsługę oświadczenia i upłynął termin na składanie oświadczeń. Sprawa zakończona w przypadku umów oznacza, że dana umowa została rozliczona (pozytywnie!) przez wojewodę.
Ważne
Przypominamy również, że obsługą Programu w Podkarpackim Urzędzie Wojewódzkim zajmuje się Wydział Programów Rządowych i Funduszy Europejskich. W sprawie pytań związanych z Programem należy kontaktować się telefonicznie (17 867-15-03 lub 17 867 19 20), a także mailowo na adres re@rzeszow.uw.gov.pl.