Petycje są formą bezpośredniego uczestnictwa obywateli w procesie sprawowania władzy. W ramach petycji obywatele indywidualnie lub zbiorowo mogą zgłaszać żądania lub propozycje odnoszące się do wszelkich spraw związanych z życiem publicznym.
Przedmiotem petycji może być żądanie, w szczególności, zmiany przepisów prawa, podjęcia rozstrzygnięcia lub innego działania w sprawie dotyczącej podmiotu wnoszącego petycję, życia zbiorowego lub wartości wymagających szczególnej ochrony w imię dobra wspólnego, mieszczących się w zakresie zadań i kompetencji adresata petycji.
O tym, czy pismo jest petycją, decyduje treść żądania, a nie jego forma zewnętrzna (nie każde pismo zawierające żądanie jest petycją).
Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. w dziale „Wolności i prawa polityczne”, w art. 63 przewiduje możliwość składania przez obywateli petycji, wniosków i skarg. W tym przepisie stwierdza się, że każdy ma prawo składać petycje, wnioski, skargi w interesie publicznym, własnym lub innej osoby za jej zgodą do organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami. Ponadto przepis ten zawiera upoważnienie do uregulowania w ustawie trybu rozpatrywania petycji.
Sposób wniesienia petycji:
- petycje mogą być wnoszone w formie pisemnej albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej;
- petycja może być złożona przez osobę fizyczną, osobę prawną, jednostkę organizacyjną niebędącą osobą prawną lub grupę tych podmiotów, zwaną dalej „podmiotem wnoszącym petycję”, do organu władzy publicznej, a także do organizacji lub instytucji społecznej w związku z wykonywanymi przez nią zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej.
Prawidłowo złożona petycja powinna zawierać:
- oznaczenie podmiotu wnoszącego petycję; jeżeli wnoszącym petycję jest grupa podmiotów, w petycji należy wskazać oznaczenie każdego z tych podmiotów oraz osobę reprezentującą podmiot wnoszący petycję,wskazanie miejsca zamieszkania albo siedziby podmiotu wnoszącego petycję oraz adresu do korespondencji; jeżeli podmiotem wnoszącym petycję jest grupa podmiotów, w petycji należy wskazać miejsce zamieszkania lub siedzibę każdego z tych podmiotów,
- oznaczenie adresata petycji
- wskazanie przedmiotu petycji
Jeżeli z treści petycji nie można należycie ustalić jej przedmiotu, wzywa się wnoszącego do złożenia, w terminie 14 dni – do wyjaśnienia lub uzupełnienia, z pouczeniem, że nieusunięcie tych braków spowoduje pozostawienie petycji bez rozpoznania.
Podmiot rozpatrujący petycję zawiadamia podmiot wnoszący petycję o sposobie jej załatwienia wraz z uzasadnieniem w formie pisemnej albo za pomocą środków komunikacji elektronicznej. Sposób załatwienia petycji nie może być przedmiotem skargi.
Petycja musi być podpisana:
- petycja składana w formie pisemnej powinna być podpisana przez podmiot wnoszący petycję, a jeżeli podmiotem wnoszącym petycję nie jest osoba fizyczna lub gdy petycję wnosi grupa podmiotów – przez osobę reprezentującą podmiot wnoszący petycję,
- petycja składana za pomocą środków komunikacji elektronicznej może być opatrzona kwalifikowanym podpisem elektronicznym, oraz powinna zawierać adres poczty elektronicznej podmiotu wnoszącego petycję.
Petycja powinna być rozpatrzona bez zbędnej zwłoki, tj. w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od jej złożenia. W przypadku wystąpienia okoliczności niezależnych od rozpatrującego petycję, termin ten ulega przedłużeniu, nie dłużej jednak niż do 6 miesięcy od złożenia petycji.
Termin przekazania petycji do właściwego podmiotu wynosi do 30 dni.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 11 lipca 2014r. o petycjach (Dz.U. 2018r. poz. 870)