Teresa Kubas-Hul, wojewoda podkarpacki przypomniała, że w latach 2021-2023 prowadzono w Malhowicach wyłącznie roboty budowlane. Nie było wówczas żadnych zakupów dotyczących wyposażenia przejścia w niezbędny sprzęt do kontroli (jak np. czytniki paszportów), urządzenia (np. przeznaczone do badania autentyczności dokumentów), komputery, telefony czy meble. Nie zabezpieczono też na ten cel brakujących 2,5 mln zł wynikających z przeprowadzonej w 2023 r. aktualizacji kosztorysów. Nie powstał też brakujący odcinek drogi prowadzącej do pasa granicznego. Do umowy z wykonawcą nie wprowadzono zapisów dotyczących robót zamiennych a sporna kwota wynosi 3,4 mln zł.
– Nie można było zatem zakładać uruchomienia odpraw w pierwszym kwartale 2024 r. skoro przez cały 2023 nie został ogłoszony ani jeden przetarg – mówiła wojewoda podkarpacki. – Obejmując urząd podjęłam szereg działań mających na celu jak najszybsze uruchomienie przejścia. Ogłosiłam kolejne postępowania przetargowe na zakup wyposażenia.
Do tej pory było 10 takich postępowań m.in. na sprzęt do kontroli np. detektory metali, urządzenia do kontroli tachografów, do przepompowywania paliwa, do identyfikacji zwierząt, urządzenia specjalistyczne jak czytniki paszportów i czytniki linii papilarnych, sprzęt fotograficzny jak aparaty, kamery cyfrowe, lampy błyskowe czy stoły do reprodukcji, materiały medyczne, urządzenia biurowe jak niszczarki, bindownice, czy lampki biurkowe, meble biurowe oraz szafy metalowe.
– Podpisałam 5 umów z dostawcami a kolejne 5 podpiszę po rozstrzygnięciu postępowań w czerwcu – kontynuowała wojewoda podkarpacki. – Ostatnie dostawy planuję do końca trzeciego kwartału br. Przeprowadziłam postępowanie, rozstrzygnęłam przetarg a następnie podpisałam umowę z wykonawcą brakującego odcinka dojazdowego do pasa granicznego. Umowa została podpisana 26 marca 2024 r. Droga wybudowana zostanie zgodnie z umową do 14 czerwca.
Wojewoda Teresa Kubas-Hul przygotowała też dokumentację do uzyskania pozwolenia na użytkowanie dla przejścia granicznego. Jego otwarcie będzie możliwe po spełnieniu wszystkich wymogów formalnych oraz zapewnieniu niezbędnego wyposażenia dla wszystkich służb pracujących na granicy. Uruchomienie odpraw będzie zatem możliwe w IV kwartale tego roku.
Tłumaczyła także, że warunkiem koniecznym do powstania przejścia granicznego jest wymiana not dyplomatycznych.
– Tymczasem do objęcia przez mnie funkcji wojewody nie było takiej noty dotyczącej ani kolejowego ani pieszego przejścia granicznego w Malhowicach.
Zaznaczyła, że zgodnie z ustawą o ochronie granicy państwowej wojewoda nie może prowadzić inwestycji poza przejściem granicznym.
Co istotne, w ramach postępowania przetargowego na projektowanie drogowego przejścia granicznego była możliwość zamówienia uzupełniającego na wykonanie projektu przejścia w ruchu pieszym. Ówczesna wojewoda nie wykorzystała możliwości na sporządzenie takiego projektu, a termin na udzielenie zamówienia z wolnej ręki minął 26 czerwca 2020 r. Obecnie cały proces inwestycyjny będzie musiał być przeprowadzony od początku.
– Co zastałam obejmując urząd? Kontenery i sprzęt do odpraw będące własnością Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych a złożone na placu budowy w Malhowicach, a także pisma od podmiotów trzecich z oczekiwaniem, żebym wybudowała drogę dojazdową przez cudze tereny do peronu przy granicy w Malhowicach. Przedstawiciel polskiego rządu, jakim jestem nie może łamać prawa. Dlatego podjęłam działania w celu wypracowania zgodnego z prawem rozwiązania tej sytuacji.
Inwestycja prowadzona przez Rządową Agencję Rezerw Strategicznych dotyczyć ma uruchomienia odpraw pilotażowych pociągów pasażerskich. W przypadku gdy Urząd Marszałkowski rozstrzygnie przetarg na przewoźnika wykonującego takie przewozy, to RARS dostarczy niezbędny sprzęt do prowadzenia odpraw pilotażowych.
– Jeśli w ramach pilotażu okaże się, że przejście w Malhowicach cieszy się zainteresowaniem podróżnych, podejmę działania, aby usankcjonować kolejowe przejście graniczne w tym miejscu.
Wojewoda Teresa Kubas-Hul podkreślała także, że budżet, jakim dysponuje w bieżącym roku ustalała poprzedniczka. Nie było w nim zabezpieczonych pieniędzy na utrzymanie drogowego przejścia granicznego w Malhowicach.
– Podjęłam starania mające na celu zwiększenie zarówno środków na inwestycje w przejściach, jak również na ich bieżące utrzymanie. Jeśli chodzi o przejście w Korczowej, zdobyłam dodatkowe fundusze dla drogowego przejścia granicznego na budowę stanowiska do ważenia pojazdów ciężarowych oraz na zakup zwyżki do pobierania prób towarów przewożonych w cysternach.
Wojewoda podała, że budżet na utrzymanie przejść drogowych wynosił 29 096 000 zł a obecnie to 30 146 000 zł.
Ogłosiła też już przetargi na zakup dla Korczowej mobilnego skanera RTG i dla Krościenka – na wykonanie oświetlenia awaryjnego. W czerwcu ogłosi kolejne: dla przejścia w Werchracie – na zakup bramki radiometrycznej a dla Korczowej – na opracowanie koncepcji architektonicznej przebudowy przejścia drogowego w terminal do odpraw samochodów ciężarowych.
Teresa Kubas-Hul przypomniała, że 13 marca br. wraz z panem Maciejem Duszczykiem, wiceministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji odwiedziła wszystkie polsko – ukraińskie przejścia graniczne. Przygotowany został plan przebudowy i rozbudowy.