Inicjatorem postawienia pomnika był Jacek Sokołowski, prezes Zarządu Polsko-Amerykańskiej Fundacji im. Rabina Menachema Mendla z Rymanowa. Partnerami projektu byli m.in. Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego oraz Michael Schudrich, Naczelny Rabin Polski, który uczestniczył w uroczystości, modlił się i wraz z arcybiskupem metropolitą przemyskim Adamem Szalem odsłonił pomnik.
„Żydzi osiedlili się w Baligrodzie w XVII wieku i przez stulecia przyczyniali się do rozwoju regionu. Przed wybuchem II wojny światowej w Baligrodzie żyło około 1000 Żydów. Niemal wszyscy zostali wymordowani w latach Zagłady. Ich pamięć jest błogosławieństwem” – czytamy na monumencie, który powstał z kamienia mającego kilka tysięcy lat, a wydobytego z okolic Jasionki pod Rzeszowem.
– Chcemy, żeby pomnik przypominał o tych ludziach, ale jest też drugi cel tego, co robimy. Pamiętamy o przeszłości i chcemy budować przyszłość. Kto nie pamięta historii nie będzie mógł liczyć na dobrą przyszłość – mówił Jacek Sokołowski, prezes Zarządu Polsko-Amerykańskiej Fundacji im. Rabina Menachema Mendla z Rymanowa.
– Dzisiejsza uroczystość to hołd złożony dawnym mieszkańcom tych ziem, dawnym mieszkańcom Baligrodu spoczywającym na tym cmentarzu, ludziom, którzy tworzyli tę społeczność, przyczyniali się do rozwoju gospodarczego i kulturowego swojej małej ojczyzny. Pomnik, który dzisiaj odsłaniamy, pozostanie przypomnieniem dla wszystkich mieszkańców o Żydach zamieszkujących Baligród – mówiła Teresa Kubas-Hul, wojewoda podkarpacki. – Dziękuję za podjęcie inicjatywy mającej na celu wybudowanie tego pomnika, dziękuję wszystkim zaangażowanym w tę sprawę. Dzięki Państwu dawni mieszkańcy Baligrodu otrzymują upamiętnienie, na które w pełni zasługują. Niech pamięć o nich trwa po wsze czasy.
Cmentarz żydowski w Baligrodzie powstał w I połowie XVIII wieku. Został zdewastowany przez Niemców podczas II wojny światowej. Wywieźli oni dużą liczbę macew z cmentarza i wybrukowali nimi baligrodzki rynek. Po wojnie cmentarz niszczał opuszczony. W 1990 roku został wpisany do rejestru zabytków.
Fot. Jerzy Żygadło/PUW Rzeszów.
