Ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej weszła w życie z dniem 1 stycznia 2025 roku.
Nałożyła ona szereg obowiązków nie tylko na wojewodów, komendantów wojewódzkich Państwowej Straży Pożarnej, ale także na samorządowców i marszałka województwa – podczas briefingu prasowego mówiła Teresa Kubas-Hul, wojewoda podkarpacki. – Te zadania, które zostały określone w ustawie możemy podzielić na cztery podstawowe grupy. Pierwsza grupa to przygotowanie organów administracji publicznej do działania zarówno w czasie pokoju, jak i na wypadek wojny. Kolejne zadania to: przygotowanie ludności do właściwego zachowania się w sytuacji wystąpienia zagrożenia, działania związane z możliwością wystąpienia zagrożenia oraz te związane z wystąpieniem zagrożenia.
Wojewoda podkarpacki wskazała, że podczas spotkania z samorządowcami przeanalizowane zostały wszystkie zadania, które zostały przypisane wójtom, burmistrzom, prezydentom i starostom. W przypadku wójtów, burmistrzów i prezydentów tych zadań jest 25, w przypadku starostów – 26.
To między innymi kierowanie, koordynowanie, nadzorowanie zadań ochrony ludności i obrony cywilnej, organizowanie współpracy między podmiotami ochrony ludności i obrony cywilnej, tworzenie i utrzymywanie zasobów ochrony ludności oraz infrastruktury niezbędnej do realizacji zadań ochrony ludności i obrony cywilnej oraz zaopatrzenia w wodę, ewidencjonowanie podmiotów i zasobów ochrony ludności na obszarze gminy – wymieniała przykłady Teresa Kubas-Hul, wojewoda podkarpacki. – Ponadto powiadamianie, ostrzeganie i alarmowanie ludności o zagrożeniach na obszarze gminy, planowanie liczby i pojemności obiektów zbiorowej ochrony, zapewnienie funkcjonowania urzędu gminy i starostwa w czasie wojny, czy organizowanie udzielania pomocy humanitarnej na obszarze powiatu.
Pojemność obiektów zbiorowej ochrony musi być zaplanowana w taki sposób, aby zapewnić schronienie:
– w granicach administracyjnych miast we wszystkich obiektach zbiorowej ochrony – dla co najmniej 50%, w tym w budowlach ochronnych – dla co najmniej 25%,
– poza granicami administracyjnymi miast we wszystkich obiektach zbiorowej ochrony – dla co najmniej 25%, w tym w budowlach ochronnych – dla co najmniej 15 % – przewidywanej liczby mieszkańców przebywającej w sytuacji zagrożenia.
Aby można było zrealizować te wszystkie zadania, potrzebne są na ten cel pieniądze. Dlatego też w budżecie państwa zostały zabezpieczone środki w wysokości 0,3% PKB, a z tego połowa, czyli 0,15% to fundusze, które trafią do wojewodów, a poprzez wojewodów na realizację różnego rodzaju zadań, które będą przygotowane i wdrażane przez samorządowców. Na co te pieniądze będą mogły być wykorzystane? Oczywiście na budowę budowli ochronnych, ale też modernizację i adaptację istniejących obiektów, organizowanie miejsc doraźnego schronienia.
Pieniądze mogą być przeznaczone również na tworzenie i utrzymanie zasobów ochrony ludności, w tym rozwój krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego, ochotniczych straży pożarnych i podmiotów ochrony ludności, zakupy i modernizację sprzętu, w tym sprzętu teleinformatycznego, budowę i utrzymanie baz magazynowych oraz szkolenia i edukację.
Na wojewodzie spoczywa realizacja 34 zadań. To m.in. udzielanie wsparcia gminom i powiatom w realizacji zadań ochrony ludności i obrony cywilnej, koordynacja współpracy między gminami, powiatami i podmiotami ochrony ludności na obszarze województwa, wsparcie podmiotów ochrony ludności w zakresie wyposażenia w sprzęt i środki ochrony, prowadzenie Wojewódzkiej Ewidencji Zasobów Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej, a także opracowanie i uzgadnianie wojewódzkiego planu ewakuacji ludności, określanie obszarów i kierunków ewakuacji oraz koordynowanie sporządzania wkładów do planów ewakuacji ludności przez wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) oraz starostów. Ważnym zadaniem będzie cały proces szkolenia i przygotowania różnego rodzaju ćwiczeń.
Wojewoda zapowiedziała, że w najbliższym czasie w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji odbędzie się spotkanie z udziałem szefa resortu, kierownictwa Komendy Głównej PSP, komendantów wojewódzkich i komendantów szkół PSP. Na naradę dotyczącą wdrażania i realizacji zadań wynikających z ustawy zaproszeni zostali także dyrektorzy wydziałów bezpieczeństwa i zarządzania kryzysowego z całej Polski.
Dzisiejsze spotkanie było okazją ku temu, żeby samorządowcy mogli nam powiedzieć, w jakim stopniu są przygotowani, jakie mają jeszcze wątpliwości i problemy.
Dodała, że bezpieczeństwo to jeden z priorytetów polskiej prezydencji w Unii Europejskiej.
St. bryg. Adam Wiśniewski, zastępca Podkarpackiego Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej mówił, że nowa ustawa porządkuje cały obszar ochrony ludności i obrony cywilnej, ale też nakłada dużo obowiązków.
Nie boimy się tych zadań, bo – moim zdaniem – w skali Europy mamy fenomenalny system ratowniczo – gaśniczy, na wyzwania aktualnych czasów. Jeszcze w tym roku Państwowa Straż Pożarna będzie chciała stworzyć ogólnokrajowy System Ostrzegania i Alarmowania, nie tylko za pomocą sygnałów dźwiękowych, ale także za pomocą czytelnych komunikatów głosowych – zapowiedział.
Fot. Jerzy Żygadło/PUW w Rzeszowie
