Od 1 czerwca 2024 roku wszystkie instytucje finansowe mają obowiązek sprawdzania rejestru zastrzeżeń numer PESEL. Jeśli na przykład udzielą one pożyczki mimo zastrzeżonego numeru PESEL, nie będą mogły dochodzić z tego tytułu należności.
– To oznacza, że jeśli ktoś weźmie na Ciebie na przykład niechciany kredyt lub pożyczkę, w czasie gdy Twój PESEL jest zastrzeżony, nie poniesiesz z tego powodu żadnych konsekwencji – informuje Ministerstwo Cyfryzacji. – Zastrzeżenie PESEL to dobry i wygodny sposób na uchronienie się przed oszustwami i zabezpieczenie swoich finansów oraz nieruchomości.
Aplikacja mObywatel 2.0 pozwala zrobić to w zaledwie kilka sekund za pomocą smartfona.
Kto i w jaki sposób może zastrzec swój PESEL?
Zastrzec PESEL można na 3 sposoby: w aplikacji mObywatel, na stronie gov.pl lub w urzędzie.
Zastrzeżenie numeru PESEL jest bezpłatne i dobrowolne. Aby skorzystać z tej możliwości, trzeba być osobą pełnoletnią i mieć zdolność do czynności prawnych.
Zastrzeżony numer PESEL nie wpływa na:
- sprawy urzędowe (np. wzięcie ślubu, zameldowanie się czy wyrobienie dokumentów),
- sprawy zdrowotne (np. wizyty u lekarza, pobyt w szpitalu czy wykupienie recepty),
- udział w wyborach,
- ważność dokumentów (np. dowodu osobistego, paszportu czy prawa jazdy),
- korzystanie z profilu zaufanego,
- podróżowanie (np. przekraczanie granicy, latanie samolotem czy kupowanie biletów),
- wykonywanie czynności służbowych (np. podpisywanie umów w pracy),
- korzystanie z usług poczty (Poczta Polska może ubiegać się o dostęp do weryfikacji zastrzeżenia w rejestrze, ale nie ma takiego obowiązku ustawowego).
A na co wpływa zastrzeżenie numeru PESEL?
Musisz je cofnąć w większości przypadków, jeśli chcesz:
- utworzyć nowy rachunek bankowy (konto oszczędnościowe lub oszczędnościowo-rozliczeniowe),
- wziąć kredyt lub pożyczkę,
- kupić coś na raty (kiedy oznacza to wzięcie kredytu konsumenckiego)
- podpisać akt notarialny dotyczący nieruchomości (np. gdy sprzedajesz lub kupujesz nieruchomość),
- otrzymać kopię swojej karty SIM (to ważne, bo taka kopia może pozwolić przestępcom autoryzować transakcje bankowe kodem SMS),
- wypłacić w placówce bankowej większą kwotę pieniędzy (powyżej trzykrotności minimalnego wynagrodzenia za pracę, co 1 czerwca 2024 roku wynosi 12 726 zł). W takim przypadku cofnij zastrzeżenie przed wydaniem bankowi dyspozycji o wypłatę gotówki w tak dużej kwocie. Jeśli tego nie zrobisz, bank wstrzyma wypłatę gotówki na 12 godzin (pomimo cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL w tym czasie).
Co warto wiedzieć o cofaniu zastrzeżenia PESEL?
Cofnięcie zastrzeżenia jest natychmiastowe i odbywa się w czasie rzeczywistym, również w nocy i w dni wolne od pracy.
– To oznacza, że zastrzeżenie cofniesz, nawet czekając w kolejce do banku. Pamiętaj jednak, by robić to z rozwagą – instruuje Ministerstwo Cyfryzacji. – W każdej chwili możesz cofnąć zastrzeżenie, ale aby ponownie zastrzec PESEL, należy zaczekać pół godziny. Taka przerwa ma chronić przed tym, aby przez przypadek albo dla zabawy nie zmieniać statusu zastrzeżenia wielokrotnie w ciągu kilku minut. Może przyczyniać się to także do nadużyć oraz wprowadzać w błąd instytucje, które mają obowiązek sprawdzania numeru PESEL. Jeśli natomiast chcesz wypłacić z banku kwotę wyższą niż trzykrotność minimalnego wynagrodzenia za pracę (1 czerwca 2024 wynosi to 12 726 zł) i wydasz się bankowi taką dyspozycję, mając zastrzeżony PESEL, wówczas bank wstrzyma wypłatę gotówki na 12 godzin (pomimo cofnięcia zastrzeżenia numeru PESEL w tym czasie).
Warto więc najpierw cofnąć zastrzeżenie, a potem wydać bankowi dyspozycję o wypłatę gotówki w tak dużej kwocie. Taka przerwa ma chronić przed skutkami manipulacji np. na wnuczka czy policjanta. Jeśli przed przekazaniem oszustom oszczędności swojego życia okazuje się, że trzeba zaczekać kilkanaście godzin, zwiększa się tym samym szansę na zorientowanie się, że właśnie uległo się manipulacjom oszustów i jest jeszcze czas, żeby się przed tym uchronić.
W aplikacji mObywatel 2.0 można cofnąć zastrzeżenie PESEL na dwa sposoby:
- bezterminowo – oznacza to, że Twój PESEL przestanie być chroniony aż do czasu Twojego ponownego zastrzeżenia,
- czasowo – w tej opcji aplikacja poprosi Cię o wyznaczenie dnia i godziny, kiedy to Twój PESEL zostanie automatycznie zastrzeżony. Dzięki temu nie musisz pamiętać o ponownym włączeniu ochrony.
Więcej informacji:https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/4-miliony-polek-i-polakow-zastrzeglo-swoj-pesel