Podczas spotkania podsumowano dotychczasowe działania i przedstawiono plany na najbliższą przyszłość. Członkowie zespołu omówili kwestie związane z Krajowym Planem Działań Przeciwko Handlowi Ludźmi na lata 2019-2021. W posiedzeniu wzięli udział wojewoda podkarpacki Ewa Leniart, prof. dr hab. Czesław Kłak – sędzia Trybunału Stanu, dyrektor Wydziału Polityki Społecznej PUW w Rzeszowie Małgorzata Dankowska oraz członkowie Zespołu.
Wojewódzki Zespół ds. Przeciwdziałania Handlowi Ludźmi został powołany zarządzeniem Wojewody Podkarpackiego z 6 marca 2015 r. Celem Zespołu jest usprawnienie działań prewencyjnych oraz wsparcia i reintegracji ofiar handlu ludźmi, a także pobudzenie aktywności lokalnych samorządów i organizacji pozarządowych w tym zakresie. W jego skład wchodzą przedstawiciele służb wojewody, Sądu Okręgowego w Rzeszowie, Prokuratury Okręgowej w Rzeszowie, Komendy Wojewódzkiej Policji, Bieszczadzkiego Oddziału Straży Granicznej, Okręgowej Inspekcji Pracy, Kuratorium Oświaty w Rzeszowie, Izby Administracji Skarbowej w Rzeszowie, Podkarpackiej Wojewódzkiej Komendy Ochotniczych Hufców Pracy, urzędów pracy, ośrodków pomocy społecznej, organizacji pozarządowych.
Podstawowym dokumentem dotyczącym funkcjonowania systemu zwalczania i zapobiegania handlowi ludźmi w Polsce jest Krajowy Plan Działań Przeciwko Handlowi Ludźmi (KPD). Jest to rządowy dokument, przyjmowany przez Radę Ministrów, zobowiązujący jego adresatów do wykonania określonych zadań w zakresie zwalczania handlu ludźmi. Adresatami KPD są poszczególne jednostki administracji centralnej oraz inne instytucje i organizacja pozarządowe dobrowolnie zaangażowane w działania przeciwko handlowi ludźmi w Polsce. Obecnie, po zakończeniu procedury konsultacji nad projektem, powstał nowy dokument „Krajowego Planu Działań przeciwko Handlowi Ludźmi na lata 2019-2021”. Ma on na celu zintensyfikowanie działań prewencyjnych, wzmocnienie roli wojewódzkich zespołów oraz wprowadzenie działań naprawczych, aby wszystkie części składające się na system przeciwdziałania handlowi ludźmi były komplementarne.
Podstawowe dane dot. zjawiska handlu ludźmi
Handel ludźmi jest przestępstwem niemal w całości zdominowanym przez zorganizowane grupy przestępcze, często o charakterze międzynarodowym. Mimo podjętych kompleksowych działań w walce z tym przestępstwem, jest wciąż dużym problemem, a przestępcy związani z tym procederem ciągle szukają nowych sposobów na werbowanie kolejnych ofiar. Obecnie obserwuje się zmiany, jeżeli chodzi o formy najczęściej popełnianych przestępstw związanych z handlem ludźmi, gdyż od 2016 roku obserwuje się wzrost przypadków związanych z wykorzystywaniem ludzi do pracy przymusowej. W związku ze wzrastającą liczbą osób chcących podjąć pracę w Polsce, koniecznym jest zintensyfikowanie działań prewencyjnych, informacyjnych i edukacyjnych na wszystkich możliwych płaszczyznach, aby dotrzeć do jak największej liczby osób.
Obywatele polscy są wykorzystywani są jako ofiary handlu ludźmi głównie za granicą. Sprawcy wykorzystują trudną sytuację życiową Polaków na rynku pracy. Niepokojącym trendem jest zwiększenie wykorzystywania osób właśnie do pracy przymusowej, której ofiarami stają się najczęściej mężczyźni, podejmujący pracę na budowie lub w gospodarstwach rolnych.
Oprócz pracy przymusowej, Polacy stają się ofiarami zorganizowanych grup przestępczych zmuszających do żebractwa, kradzieży czy wyłudzania kredytów i świadczeń socjalnych. Osobami szczególnie zagrożonymi takim wykorzystaniem są bezrobotni, często mający problem alkoholowy lub którzy w przeszłości popadli w konflikt z prawem.
W mniejszej skali niż kilkanaście lat temu pojawia się proceder handlu kobietami i dziewczętami, które padają ofiarą wykorzystywania seksualnego, w tym zmuszania do prostytucji lub pracy w przemyśle pornograficznych, zarówno za granicą, jaki i na terenie naszego kraju.
Handel ludźmi na terytorium Polski przejawia się obecnie głównie jako :
- Praca przymusowa.
- Prostytucja i inne usługi seksualne.
- Żebractwo.
Cudzoziemskie ofiary handlu ludźmi są wykorzystywane do pracy przymusowej, prostytucji lub żebractwa, sporadycznie do niewolnictwa domowego czy popełniania kradzieży Są to kobiety, mężczyźni, jak i dzieci.
Skala zjawiska na podstawie danych Krajowego Centrum Interwencyjno-Konsultacyjnego dla ofiar handlu ludźmi
W latach 2012-2017 z bezpośredniej pomocy Krajowego Centrum Interwencyjno-Konsultacyjnego (KCIK) skorzystało 549 obywateli Polski oraz 1238 obywateli innych państw. W sumie w ciągu 6 lat z pomocy KCIK skorzystało łącznie 1787 osób. W roku 2013 (wsparcia udzielono 103 obywatelom RP oraz 222 obywatelom innych państw) w 2015 r. (wsparcia udzielono 103 obywatelom RP oraz 229 obywatelom innych państw) zapewniono wsparcie największej liczbie osób, nie tylko jeżeli chodzi o beneficjentów ogółem, ale także jeżeli weźmiemy pod uwagę liczbę obywateli RP, którzy byli beneficjentami KCIK. W latach 2012-2017, oprócz obywateli RP, najwięcej ofiar handlu ludźmi stanowiły osoby z państw takich jak Ukraina, Białoruś, Wietnam, Tadżykistan, Filipiny, Bułgaria i inne.
