Wydarzenie zostało zorganizowane przez Kuratorium Oświaty w Rzeszowie i Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Rzeszowskiego. Uczestniczyli w nim przedstawiciele środowisk naukowych, Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Rzeszowie, szkół podstawowych i ponadpodstawowych oraz osoby zainteresowane historią regionalną.
„Celem konferencji jest upamiętnienie 150. rocznicy powstania Rady Szkolnej Krajowej u progu roku obchodów stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości” – podkreśliła podkarpacki kurator oświaty Małgorzata Rauch, która w swoim wystąpieniu odniosła się do miejsca Rady Szkolnej Krajowej w kształtowaniu ustroju szkolnego w latach 1868 – 1921, przedstawiając jej genezę i kompetencje. Zaznaczyła również, że rada była „matką” Kuratorium Okręgu Szkolnego we Lwowie, a „babką” kuratorium mającego siedzibę w Rzeszowie, które zarządzało najpierw okręgiem rzeszowskim, a później województwem rzeszowskim (podkarpackim).
Podczas konferencji wystąpiła wojewoda podkarpacki dr Ewa Leniart, która przedstawiła prawne aspekty organizacji i działania administracji oświatowej w II RP. Wojewoda podkreśliła, że w kontekście wielkiego jubileuszu 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości ważne jest poruszanie tych aspektów historycznych, które w jakiś sposób kształtowały dzisiejszą Rzeczpospolitą. Przypomniała, że pod koniec ubiegłego roku – w ramach przygotowań do obchodów setnej rocznicy – w Podkarpackim Urzędzie Wojewódzkim w Rzeszowie odbyła się konferencja, podczas której rozmawiano o politycznym, społecznym i prawnym dziedzictwie II Rzeczpospolitej.
Wśród prelegentów dzisiejszego spotkania znaleźli się prof. Czesław Kłak z WSPiA Rzeszowskiej Szkoły Wyższej, prof. Roman Pelczar i prof. Edmund Juśko z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego im. Jana Pawła II, prof. Wojciech Walat, dr Tomasz Warzocha i dr Elżbieta Dolata z Uniwersytetu Rzeszowskiego oraz dr Tadeusz Ochenduszko z I Liceum Ogólnokształcącego w Rzeszowie. Poruszano m. in. tematy związane z utworzeniem Rady Szkolnej Krajowej, jej działalnością, wpływem na organizację pracy szkół, a także relacje z dyrektorami i kierownikami placówek.
***
Rada Szkolna Krajowa powstała 25 czerwca 1867 r. Wówczas postanowieniem cesarza Franciszka Józefa I usankcjonowany został jej Statut Organizacyjny uchwalony przez Sejm Krajowy 27 XII 1866 r. Pierwsze posiedzenie RSK odbyło się 28 I 1868 r. i ta data uznawana jest za jej powstanie de facto. Rada odpowiadała za rozwój oświaty na obszarze Galicji. Za jej największe osiągnięcie uznawany jest wzrost ilościowy szkół elementarnych, a także przygotowanie dla nich podręczników i kadry nauczającej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości Rada kontynuowała statutową i regulaminową działalność do 8 II 1921 r., kiedy to przekształciła się w Kuratorium Okręgu Szkolnego Lwowskiego.
