W posiedzeniu wzięli udział przedstawiciele samorządu gminnego, ośrodków pomocy społecznej, policji oraz organizacji pozarządowych. Podczas konferencji zaprezentowano działania służb wojewody podkarpackiego dotyczące zabezpieczenia pomocy osobom bezdomnym na terenie województwa oraz przedstawiono wyniki ogólnopolskiego badania liczby osób bezdomnych. Uczestnicy spotkania mieli również okazję poznać dobre praktyki w zakresie wsparcia osób bezdomnych przez organizacje pozarządowe. Swoje doświadczenia przedstawili prezes Zarządu Rzeszowskiego Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta w Rzeszowie Aleksander Zacios i prezes Koła Dębickiego Towarzystwa Pomocy im. św. Brata Alberta Anna Wójcik.
W Polsce pomoc osobom bezdomnym świadczą instytucje administracji rządowej, samorządowej oraz organizacje pozarządowe. Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej obowiązek udzielania schronienia, zapewnienia posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym należy do zadań własnych gminy. W związku z tym, że jest to zadanie własne o charakterze obowiązkowym, każda gmina musi je realizować. Udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego miejsca w noclegowni, schronisku dla osób bezdomnych oraz w ogrzewalni. Natomiast do zadań wojewody z zakresu pomocy społecznej należy m.in. finansowe wspieranie programów w określonym przez wojewodę obszarze pomocy społecznej, realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego lub podmioty uprawnione.
Wojewoda podkarpacki, na podstawie ustawy o pomocy społecznej oraz innych przepisów, udziela od lat wsparcia finansowego w formie dotacjiz przeznaczeniem na działania na rzecz osób bezdomnych poprzez ogłoszenie konkursu ofert.
Jak podkreśliła wojewoda podkarpacki Ewa Leniart adresatami konkursów są organizacje pozarządowe prowadzące działalność w zakresie pomocy społecznej. Skierowane do podmiotów niepublicznych środki stanowią wsparcie finansowe mające na celu uzupełnienie zadań realizowanych przez administrację publiczną. W ramach ogłoszonego konkursu ofert na realizację zadań na rzecz osób bezdomnych w 2017 r. z budżetu wojewody podkarpackiego przeznaczono na ten cel kwotę 700 tys. zł.
Zakres dotowanych działań w ramach konkursu to działania o charakterze osłonowym, profilaktycznym i aktywizującym. Środki przeznaczane są w szczególności na rozwój infrastruktury, w tym zwiększenie miejsc noclegowych, m.in. poprzez wyposażenie, prace remontowo-budowlane, aktywizację zawodową osób bezdomnych poprzez różnego rodzaju formy zatrudnienia, zakup odzieży, obuwia, środków czystości i środków higieny osobistej dla osób bezdomnych, opłaty stałe i wydatki bieżące.
Oprócz wsparcia finansowego dla organizacji pozarządowych służby wojewody podejmują również szereg innych działań w zakresie zabezpieczenia pomocy osobom bezdomnym i potrzebującym, a w szczególności w okresie zimowym.
Obecnie na terenie województwa podkarpackiego funkcjonują 22 placówki noclegowe dla osób bezdomnych. Łącznie placówki dysponują 900 miejscami stałymi – statutowymi, zaś w przypadku wystąpienia szczególnie trudnych warunków atmosferycznych są w stanie przyjąć dodatkowo 191 osób, co daje łącznie 1091 miejsc. Ponadto 100 placówek prowadzi wsparcie w zakresie dożywiania.
W celu poznania obecnej skali bezdomności w Polsce w lutym 2017 r. przeprowadzone zostało „Ogólnopolskie badanie liczby osób bezdomnych”. Badanie takie, z inicjatywy Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej przeprowadzane jest co 2 lata (wcześniej w 2015 r. i 2013 r.). Wyniki badania przedstawiła dyrektor Wydziału Polityki Społęcznej Podkarpackiego Urzedu Wojewódzkiego w Rzeszowie Małgorzata Dankowska.
BEZDOMNOŚĆ w województwie podkarpackim – wyniki ogólnopolskiego badania liczby osób bezdomnych przeprowadzonego w nocy z 8 na 9 lutego 2017 r.
- W wyniku badania w województwie podkarpackim zidentyfikowano łącznie 1099 osób bezdomnych, spośród których najliczniejszą grupę stanowili mężczyźni – 928 osób, tj. ok. 84%. Natomiast liczba bezdomnych kobiet wyniosła149 osób, tj. ok. 14% oraz dzieci – 22 osób, tj. ok. 2%.
- Najwięcej osób bezdomnych zanotowano w gminach na terenie których funkcjonują placówki udzielające schronienia tj: :
- Miasto Dębica -152 osoby,
- Miasto Rzeszów– 142 osoby,
- Miasto Tarnobrzeg – 120 osób,
- Miasto Jarosław – 114 osób,
- Miasto Sanok – 98 osób
- Miasto Przemyśl – 86 osób
- Gmina Bircza – 49 osób
- Wśród osób bezdomnych zarówno kobiet jak i mężczyzn przeważają osoby w wieku powyżej 40 lat. W przypadku kobiet najliczniejszą grupę stanowią osoby powyżej 60 r.ż. – ok. 40%, wśród mężczyzn dominują osoby z przedziału wiekowego 41 – 60 lat – ok. 51%.
- Z przeprowadzonego badania wynika, iż w województwie podkarpackim najmniej liczną grupę wśród bezdomnych stanowią osoby młode – do 17 roku życia, przy czym odsetek tych osób jest większy wśród kobiet (6%) niż wśród mężczyzn (1%).
- Najliczniejszą grupę stanowią osoby przebywające w schroniskach dla bezdomnych – 738 osób, tj. ok. 67% oraz zakładach karnych i aresztach śledczych – 105 osób, tj. ok. 10%.
- Wśród bezdomnych kobiet najwięcej osób przebywa w schroniskach dla bezdomnych – blisko 86% oraz w pustostanach, domkach na działkach/altanach – ok. 6%. Wśród bezdomnych mężczyzn odsetek osób przebywających w schroniskach jest mniejszy i wynosi ok. 64%. Znaczna grupa bezdomnych mężczyzn przebywa w zakładach karnych i aresztach śledczych – ok. 11% oraz w pustostanach, domkach działkowych i altanach – ok. 10%.
- Wśród badanych osób najliczniejszą grupę stanowią bezdomni ze „stażem” w granicach od 6 do 10 lat – ok. 28% oraz osoby będące bezdomnymi stosunkowo krótko, tj. do 2 lat – ok. 26%. Biorąc pod uwagę płeć badanych osób, wśród bezdomnych kobiet dominują osoby znajdujące się w takiej sytuacji nie dłużej niż 2 lata – aż 49%, natomiast wśród mężczyzn rozkład jest bardzo wyrównany, wynosi ok. 20% dla przedziałów do 2 lat, od 3 do 5 lat oraz nieco więcej, bo 29%, w przedziale od 6 do 10 lat. W obu kategoriach najmniejszy odsetek dotyczy osób długotrwale bezdomnych, tj. powyżej 20 lat.
- Jako najczęstsze przyczyny bezdomności wymieniane są: eksmisja/wymeldowanie oraz konflikt rodzinny – po ok. 23% osób. 16% badanych jako przyczynę bezdomności wskazało uzależnienie. O ile zarówno wśród mężczyzn jak i kobiet powodem bezdomności są najczęściej eksmisja/wymeldowanie oraz konflikt rodzinny, to wyraźne zróżnicowanie widać w przypadku kolejnego powodu, jakim jest uzależnienie, które wpłynęło na bezdomność aż 32% badanych mężczyzn i 17% kobiet. W przypadku kobiet liczną grupę stanowią ofiary przemocy domowej – ponad 23% badanych.
- Najczęściej wymienianymi źródłami dochodu osób bezdomnych są: zasiłek z pomocy społecznej – ok. 33 % osób oraz renta/emerytura – ok. 18 %.
Około 15% osób bezdomnych deklaruje, iż nie posiada żadnego źródła dochodu.
Bezdomni mężczyźni uzyskują ponadto dochód z pracy „na czarno” – ok. 15 % badanych oraz zbieractwa – ok. 10 %. W przypadku kobiet te źródła dochodu mają znaczenie marginalne.
- Najliczniejszą grupę wśród bezdomnych stanowią osoby z wykształceniem zawodowym – ok. 47% oraz podstawowym – ok. 31%. Najmniej osób posiada wykształcenie niepełne podstawowe – 19 osób oraz wyższe – 21 osób, co dla każdej z tych grup stanowi ok. 2% wszystkich osób bezdomnych.
Bezdomne kobiety najczęściej posiadają wykształcenie podstawowe – aż 47 %, natomiast bezdomni mężczyźni wykształcenie zawodowe – ok. 50%.
- Najczęstsze formy pomocy przyznawanej osobom bezdomnym to: schronienie – ok. 32%, posiłek – ok. 29% oraz odzież – ok. 18%. 7% badanych osób oświadczyło, iż nie korzysta z żadnej formy pomocy. Ze schronienia korzysta aż 85 % badanych kobiet i 65 % mężczyzn, podobnie jak z posiłku: 85% kobiet i 57% mężczyzn oraz odzieży: 65 % kobiet i 32% mężczyzn.
- Spośród wymienionych potrzeb najczęściej wymieniane dotyczą: potrzeb mieszkaniowych – ok. 32%, finansowych – ok. 22% oraz zdrowotnych – ok. 20%. 7% badanych osób zadeklarowało, iż nie oczekuje pomocy.
Bezdomne kobiety najczęściej wskazywały na potrzeby: zdrowotne – 56%, mieszkaniowe – 44 % oraz wsparcie finansowe – 28%. Dla mężczyzn najistotniejsza była pomoc mieszkaniowa – ok. 56% oraz finansowa – ok. 40 %. Potrzeby zdrowotne znalazły się w tej grupie osób na trzecim miejscu – ok. 30%.
Po konferencji wojewoda podkarpacki Ewa Leniart i dyrektor Wydziału Polityki Społecznej PUW Małgorzata Dankowska spotkały się z przedstawicielami mediów lokalnych na briefingu prasowym, aby przedstawić skalę zjawiska bezdomności w województwie i zaprezentować kwestie związane z zabezpieczeniem pomocy osobom bezdomnym.
Wydarzenie zostało zorganizowane przez Podkarpacki Urząd Wojewódzki w Rzeszowie.
